ترجمه رمان 8 جلدی «در جست و جوی زمان از دست رفته» اثر مارسل پروست که بسیاری آن را به همراه رمان یولیس جیمز جویس، دو رمان بزرگ قرن بیستم نام نهاده‌اند، چنین ماجرایی را در پس و پشت خود دارد.
ویرایش دوم و کامل این رمان، به تازگی با ترجمه مهدی سحابی از سوی نشر مرکز در هفت جلد وارد بازار کتاب ایران شد. کتابی که برای نخستین بار در ایران نامی از عنوان و نویسنده بر جلد آن نیست و بیننده تنها چیزی که می بیند، تصویری از مارسل پروست است در لباس شب که ژاک امیل بلانش در سال 1895 از پروست کشیده است.
ویژگی ویراست دوم رمان پروست در این است که پس از چند چاپ جداگانه، اینک همه مجلدات این رمان یکجا و همزمان به صورت مجموعه منتشرشده است.
علیرضا رمضانی، مدیر نشر مرکز به همشهری آنلاین گفت که در این ویرایش تمامی جنبه‌های فنی و ویرایشی اثر مورد بازبینی قرار گرفت و در حروفچینی مجلدات مختلف وحدت رویه‌ای به وجود آمد و از آن مهمتر مترجم بار دیگر و در بازه زمانی‌ای هفت، هشت ساله تمامی ترجمه را مرور و ویرایشی تازه از آن به دست داد که تفاوت‌های جدی با ویرایش اول اثر دارد.
نکته مهم دیگر افزودن ضمیمه‌هایی گره گشا به این چاپ است. به این معنا که در پایان هرجلد 4 ضمیمه چکیده داستان، یادداشت‌ها، نمایه اشخاص و نمایه مکان‌ها به کتاب افزوده شده است.
این ضمیمه ها از آن جهت اضافه شده‌اند که رمان پروست، اثری سخت خوان است و درک آن نیازمند دقتی افزونتر از سایر رمان‌ها و این ضمایم به خواننده کمک می‌کند که درک دقیق‌تری از سیر ماجراها و روابط شخصیت‌ها به دست آورد.
برای اثری به عظمت جستجو، با بیشمار شخصیت هایش، فهرست اعلام ضروری است. جاها نیز دراین اثر به اندازه اشخاص اهمیت دارند. در چکیده داستان هم مترجم فرازها و صحنه‌های مهم همراه با شماره صفحات مربوط به آنها را آورده است و البته یک چکیده کلی از همه مجلدات با هم، درپایان ضمیمه‌های کتاب آخر آمده که چشم اندازی از سرتاسر داستان کتاب را به دست می‌دهد.
در یادداشت‌های پایان هر کتاب، درباره برخی شخصیت‌ها و رویدادهای مهم نیز فهرست اعلامی آمده است، که شاید خواننده عادی نتواند درباره آنها در منابع در دسترس خود اشاره‌ای بیابد.
آوردن مقدمه 40 صفحه‌ای در نقد و معرفی این اثر از جووانی ماکیا، منتقد شناخته شده آثار پروست، به خواننده مدد می‌رساند که با آگاهی و اشرافی افزونتر به سراغ این رمان برود.
گزارش همشهری آنلاین حاکیست که ترجمه رمان پروست از سال 67 شروع و نخستین جلد آن با عنوان جست و جو درسال 1369 وارد بازار کتاب ایران شد. کتاب‌های دیگر این رمان نیز به مرور انتشار یافت تا این که در سال 1378 آخرین جلد آن (زمان بازیافته) وارد بازار شد.
مجلدات ترجمه فارسی این کتاب هر کدام به چند چاپ رسیده‌اند و چاپ هفتم کتاب اول اکنون در بازار است.
رمان پروست در زبان اصلی هم سرنوشتی مشابه داشت، به این ترتیب که در مدت زمانی 20ساله (1908 تا 1927) مجلدات مختلف آن به بازار کتاب عرضه شد و حتی یکی، دو جلد آخر این کتاب نیز بعد مرگ پروست انتشار عمومی یافت.
